Co to jest mastektomia? Podstawowe informacje
Mastektomia – co to za zabieg?
Mastektomia to termin medyczny określający chirurgiczne usunięcie jednej lub obu piersi, w całości lub częściowo. Jest to poważna procedura, która zazwyczaj jest przeprowadzana w celu leczenia lub profilaktyki raka piersi, choć może być również wykonywana przez osoby transpłciowe w ramach operacyjnej korekty płci. Decyzja o poddaniu się mastektomii jest zawsze poprzedzona szczegółową analizą medyczną i dyskusją z lekarzem, który wyjaśnia wszelkie aspekty związane z zabiegiem, jego celem oraz potencjalnymi konsekwencjami. Celem operacji jest usunięcie zmienionej chorobowo tkanki piersiowej, a w niektórych przypadkach także otaczających ją struktur, takich jak węzły chłonne, aby zapobiec dalszemu rozwojowi choroby lub przerzutom.
Mastektomia podskórna – kiedy się ją wykonuje?
Mastektomia podskórna, znana również jako mastektomia z oszczędzeniem skóry, to specyficzny rodzaj zabiegu, w którym usuwana jest cała tkanka gruczołowa piersi, ale skóra pokrywająca pierś jest w miarę możliwości zachowywana. Taka technika jest często stosowana u pacjentek, u których planowana jest jednoczasowa rekonstrukcja piersi, ponieważ pozostawienie płatów skórnych ułatwia późniejsze wszczepienie implantu lub odtworzenie piersi z własnych tkanek. Mastektomia podskórna jest zazwyczaj rozważana, gdy nie ma rozległego nacieku nowotworowego na skórę piersi ani zapalenia skóry. Pozwala to na osiągnięcie lepszego efektu estetycznego po zabiegu, minimalizując blizny i zachowując naturalny kształt klatki piersiowej.
Rodzaje i wskazania do mastektomii
Mastektomia profilaktyczna, całkowita i radykalna – rodzaje
Mastektomia to termin obejmujący różne procedury chirurgiczne, a ich rodzaje determinowane są przez zakres usuniętej tkanki piersiowej oraz towarzyszących struktur. Mastektomia prosta, inaczej całkowita, polega na usunięciu całej tkanki gruczołowej piersi, ale z zachowaniem zawartości dołu pachowego (węzłów chłonnych) oraz mięśni piersiowych. Bardziej rozległa jest zmodyfikowana radykalna mastektomia, która obejmuje usunięcie gruczołu sutkowego wraz z węzłami chłonnymi pachowymi, przy jednoczesnym zachowaniu mięśni piersiowych. Najbardziej radykalną formą jest mastektomia radykalna (tzw. operacja Halsteda), która polega na usunięciu nie tylko piersi i węzłów chłonnych pachowych, ale także mięśni piersiowych większych i mniejszych. Istnieje również mastektomia częściowa, która polega na usunięciu jedynie guza wraz z otaczającym go marginesem zdrowej tkanki. Warto również wspomnieć o operacjach oszczędzających pierś, takich jak lumpektomia czy kwadrantektomia, które usuwają tylko zmianę nowotworową z marginesem zdrowej tkanki, zachowując większość tkanki piersiowej. Z kolei mastektomia profilaktyczna, nazywana także prewencyjną, jest wykonywana u osób z bardzo wysokim ryzykiem rozwoju raka piersi, niekoniecznie w celu leczenia istniejącej choroby, ale zapobiegania jej wystąpieniu w przyszłości.
Mastektomia – wskazania do operacji
Decyzja o przeprowadzeniu mastektomii jest podejmowana w oparciu o szereg wskazań medycznych, które mają na celu przede wszystkim ratowanie życia pacjentki i zapobieganie dalszemu rozwojowi choroby nowotworowej. Wśród głównych wskazań do mastektomii znajdują się między innymi pacjentki z wieloogniskowym rakiem piersi, gdzie obecność wielu guzów w obrębie jednej piersi uniemożliwia skuteczne leczenie oszczędzające, lub z guzem większym niż 5 cm, który może wymagać szerszego wycięcia. Mastektomia jest również rozważana u kobiet, które przeszły radioterapię danej piersi i u których pojawiła się nowa zmiana nowotworowa, lub u tych, które mają mutacje genów zwiększające ryzyko raka piersi, takie jak mutacje w genach BRCA1 i BRCA2. W niektórych przypadkach, mastektomia może być również wskazana u mężczyzn z zaawansowaną ginekomastią, czyli przerostem tkanki gruczołowej piersi, który powoduje znaczne dolegliwości lub jest związany z ryzykiem rozwoju raka piersi.
Przebieg i rekonwalescencja po mastektomii
Mastektomia – jak przygotować się do zabiegu?
Przygotowanie do mastektomii jest kluczowym etapem, który ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa pacjentki oraz maksymalizację szans na pomyślne przejście przez zabieg i jego następstwa. Przed operacją pacjentka przechodzi szereg badań, w tym badania krwi, EKG, a także konsultację z anestezjologiem. Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, alergiach oraz przebytych chorobach. Ważnym elementem przygotowania jest również rozmowa z chirurgiem na temat rodzaju mastektomii, jej przebiegu, potencjalnych powikłań oraz możliwości rekonstrukcji piersi. Zazwyczaj zaleca się zaprzestanie palenia papierosów na kilka tygodni przed operacją, ponieważ nikotyna może negatywnie wpływać na proces gojenia. Warto również przygotować wygodne ubrania, które nie będą uciskać rany pooperacyjnej oraz zorganizować pomoc w domu na okres rekonwalescencji. Wsparcie psychologiczne jest również niezwykle ważne na tym etapie, aby pacjentka mogła oswoić się z myślą o zabiegu i jego konsekwencjach.
Mastektomia – jak wygląda zabieg?
Sam zabieg mastektomii zazwyczaj trwa od 1 do 3 godzin, a czas ten może się wydłużyć, jeśli konieczne jest usunięcie węzłów chłonnych lub przeprowadzenie jednoczasowej rekonstrukcji piersi. Operacja odbywa się w znieczuleniu ogólnym, co oznacza, że pacjentka jest całkowicie uśpiona podczas całego procesu. Chirurg wykonuje nacięcie na skórze piersi, a następnie usuwa tkankę gruczołową, skórę, brodawkę sutkową i otoczkę, a w zależności od wskazań także część lub całość mięśni piersiowych oraz węzły chłonne z dołu pachowego. Po usunięciu zmienionej tkanki, rana jest starannie zaszywana, a często zakładany jest drenaż, który odprowadza nadmiar płynów pooperacyjnych. Po zakończeniu operacji pacjentka jest przewożona na salę wybudzeń, gdzie rozpoczyna się proces powrotu do świadomości pod ścisłą opieką personelu medycznego.
Mastektomia – postępowanie po zabiegu i rekonwalescencja
Okres po mastektomii wymaga szczególnej troski i przestrzegania zaleceń lekarskich, aby zapewnić prawidłowe gojenie i zminimalizować ryzyko powikłań. Rekonwalescencja po mastektomii zwykle trwa kilka tygodni, choć czas ten może być dłuższy, zwłaszcza jeśli przeprowadzono rekonstrukcję piersi lub usunięto węzły chłonne. W pierwszych dniach po operacji może występować ból pooperacyjny, który jest łagodzony za pomocą leków przeciwbólowych. Pacjentka powinna unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, noszenia ciężkich przedmiotów ręką po stronie operowanej, a także opalania się i wychładzania ciała. Ważne jest, aby dbać o higienę rany pooperacyjnej i stosować się do zaleceń dotyczących zmiany opatrunków. W przypadku wystąpienia obrzęku, lekarz może zalecić specjalne ćwiczenia lub terapię uciskową. Zespół bólu po mastektomii może utrzymywać się u części pacjentek, dlatego ważne jest zgłaszanie wszelkich dolegliwości lekarzowi.
Rekonstrukcja i powikłania po mastektomii
Mastektomia z rekonstrukcją piersi
Po mastektomii, dla wielu kobiet kluczowe znaczenie ma przywrócenie poczucia własnej wartości i kobiecości poprzez rekonstrukcję piersi. Jest to proces, który może być przeprowadzony na kilka sposobów. Jedną z popularnych metod jest rekonstrukcja z wykorzystaniem implantów piersiowych, które są wszczepiane pod skórę lub mięsień piersiowy, odtwarzając kształt i objętość usuniętej piersi. Inną opcją jest rekonstrukcja z wykorzystaniem własnych tkanek pacjentki, np. fragmentu skóry i tkanki tłuszczowej z brzucha, pleców lub pośladka. Tkanki te są pobierane wraz z naczyniami krwionośnymi i przenoszone na klatkę piersiową, gdzie są rekonstruowane w kształt piersi. Rekonstrukcja piersi może być wykonana jednocześnie z mastektomią (rekonstrukcja pierwotna) lub w późniejszym terminie, po zakończeniu leczenia onkologicznego. Wybór metody rekonstrukcji zależy od wielu czynników, w tym od stanu zdrowia pacjentki, rozległości usunięcia tkanki piersiowej oraz jej oczekiwań. Należy pamiętać, że rekonstrukcja piersi może wiązać się z potencjalnymi powikłaniami, takimi jak infekcje, krwiaki, seroma (zbieranie się płynu), czy problemy z gojeniem się rany.
Dodaj komentarz